یوسف عزیزی بنی طرف

قبلا شنیده بودم حدود یکصد و بیست کشور در جهان وجود دارند که دارای نظام فدراتیو هستند و سوئد یکی از این کشورهاست. در سفری که اوایل ماه مه 2014 به استکهلم پایتخت سوئد داشتم پی بردم که این کشور دارای یکی از کامل ترین سیستم های فدرال در جهان است که با سیستم فدرال ایالات متحد آمریکا مشابهت دارد . در کشور سوئد به هر ایالتی که دارای اختیارات فدرال محلی است “کمون” می گویند وجمعیت برخی از این کمون ها یا ایالت های فدرال یا دولت شهرها، سه هزار نفر، پنج هزار نفر ، ده هزار نفر یا بیشتر است. هر یکی از این ایالت ها دارای مجلس و حکومت محلی خاص خود هستند. مثلا جزیره ای که یکی از دوستان آزربایجانی ما در آن زندگی می کند و در محدوده استان “استکهلم بزرگ” قرار دارد، جزیره “لدینگو” نام دارد و چهل ودو هزار و دویست نفر جمیعت دارد اما شورای کمون یا همان حکومت محلی خاص خودرا دارد یعنی مجلس دارند و نخست وزیر و کابینه وزیران. این “کمون” ها يا ايالت ها دارای قوانین خاص خود هستند که ممکن است با قوانین دیگر کمون ها تفاوت داشته باشد . در این ایالت ها، رقابت های سیاسی معمولا میان احزاب محلی و احزاب سراسری صورت می گیرد. خود شهر سوئد – ونه استان سوئد – هم یک شورا یا کمون یا حکومت محلی دارد که با حکومت مرکزی سوئد که در سطح بین المللی این کشور را نمایندگی می کند فرق دارد. بودجه حکومت های محلی (کمون ها) از مالیات مردم همان کمون یا ایالت تامین می شود . ضمنا زمین های عمومی، معادن، دریا و کلا ثروت های عمومی در هر ایالتی به همان ایالت یا کمون تعلق دارد. اغلب مالیات ها به خزانه کمون یا ایالت می رود، مگر مالیات سیگار و مشروب که به خزانه حکومت مرکزی واریز می شود . هزینه های مدارس، دانشگاه ها، بیمارستان ها و خدمات عمومی به عهده بودجه کمون – ایالت – است. خدمات سراسری چون اتوبان ها به عهده دولت مرکزی است.در میان کمون ها – ایالت ها – یا بهتر است بگوییم دولت -شهرها مرز وجود دارد و هر دولتی مسوول محدوده کمون خود است. به قول دوست ام اگر در این مرزها، خودرو شما لیز بخورد و وارد کمون همسایه شود ، طرف شما، ادارات کمون همسایه است نه کمون شما. مردم هر کمون – دولت شهر – هر چهار سال یک بار پارلمان خودرا انتخاب می کنند که این پارلمان طبق سیستم پارلمانی، دولت آن کمون یا ایالت را انتخاب می کند. نيز بگویم که یک ملیت غیر سوئدی به نام “سامی” در شمال سوئد زندگی می کنند که از اوایل دهه هشتاد میلادی در محدوده سیستم فدرال سوئد از حقوق کامل زبانی و فرهنگی برخوردار شده اند. نروژ هم تا سال 1905 ایالتی از کشور سوئد بود که در این سال بنا به تصمیم پارلمان ایالت نروژ به طور مسالمت آمیز از سوئد جدا شد و کشور مستقل نروژ را به وجود آورد. این خلاصه ای است از آن چه در باره سیستم فدرال سوئد در جریان سفرم به آن دیار دریافته ام واحتمالا مسایل مفصل تری هست که باید در این زمینه به قانون اساسی سوئد مراجعه کرد