یوسف عزیزی بنی طرف

ساعت هشت شب دیشب مصاحبه ای داشتم با تلویزیون بی بی سی فارسی، پشت بند مراسم کاخ سفید. منوشه امیر هم بود از اسراییل. چون نتوانستم ویدیو مصاحبه را پیدا کنم آن چه را که درباره مراسم گفتم و نگفتم در اینجا می آورم: سه انگیزه در آشکار شدن روابط نیمه علنی گذشته میان اسراییل و امارات و بحرین نقش داشته است: ۱-تهدیدهای ایران، ۲-فشارهای آمریکا ۳- منافع ملی این کشورها. عقل سلیم می گوید از هر طرح صلحی در خاورمیانه استقبال کنیم, اما باید دید این گونه عادی سازی ها به حل مساله فلسطین – که اساس و صلب مشکلات خاورمیانه است – کمکی می کند؟ امارات و بحرین هم در صحبت های قبلی و هم در سخنان دیروز وزیران خارجه شان به برپایی کشور مستقل فلسطینی اشاره کردند. گویا چنین طرحی در توافق صلح امارات و اسراییل هم آمده است. اما نه ترامپ به این موضوع اشاره کرد و نه نتانیاهو. ضمنا عادی سازی روبط میان حکومت های عربی با اسراییل به معنی عادی سازی روابط میان ملت ها نیست. چهل سال است میان مصر و اسراییل روابط سیاسی برقرار شده است اما شاهد بایکوت اسراییل توسط شخصیت های فرهنگی و سیاسی و سازمان های جامعه مدنی مصر هستیم. مساله فلسطین یک مساله عادلانه است و یک قرن است که در این خطه، خون ها ریخته و انسان ها کشته و زخمی شده یا به زندان افتاده اند. دست کم از وعده بالفور در ۱۹۱۷ تاکنون. فلسطینی ها حوادث مرگبارتر و پرخطری چون استقلال اسراییل در ۱۹۴۸، شکست ۱۹۶۷ ، معاهده صلح کمپ دیوید، معاهده صلح اسلو و .. را تجربه کرده اند. اما هنوز راه حل عادلانه ای برای مساله فلسطین پیدا نشده است. در مراسم دیروز، بیشتر ‘سیاست’ بود تا ‘عدالت’. تحلیلگران اماراتی و بحرینی می گویند با ایجاد روابط با اسراییل می کوشند روی وضع داخلی و صف بندی های سیاسی درون اسراییل به سود این راه حل تاثیر بگذارند. درستی این موضوع را تحولات آینده نشان خواهد داد. شاید نقشی چون نقش کنونی دولت مصر در میانجگیری میان دولت اسراییل و دولت خود خوانده حماس. به هر تقدیر مساله فلسطین اکنون شبیه مساله یهود در اروپا شده است. مساله یهود برای قرن ها با خون ریزی و کشتار یهودیان و قرار دادن آنان در گتوها همراه بوده است تا این که راه حل را در تشکیل دولت اسراییل دیدند. مساله فلسطین نیز گرچه به آن قدمت نیست اما طی این یک قرن به دلایل مذهبی و فرهنگی جای خودرا در میان ملت های عربی و اسلامی باز کرده و به نوعی در وجدان جریان های مترقی سیاسی و روشنفکری اروپا (وحتی آمریکا)نیز حضور پیدا کرده است. از قضا حل مساله فلسطین می تواند به حل بسیاری از مسایل درون ایران نیز کمک کند. زیرا که نظام اسلامی بیشترین بهره برداری را از این مساله کرده است و نه تنها کمکی به حل آن نکرده بلکه با دفاع بد از آن به کاهش اهتمام مردمان ایران به آن و صف بندی کشورهای عربی در کنار اسراییل کمک کرده است.