یوسف عزیزی بنی طرف
ساوالان (سبلان) را در اين عکس مى بينيد. سومين چكاد مرتفع ايران با ٤٨١١ متر. زيباترين قله اى كه تاكنون ديده ام. از فراز آن مى توانى ده ها دهانه آتشفشان خاموش را ببينى كه همچون ستارگان آسمانى فام به شكل درياچه هاى كوچك خودنمايى مى كنند.يخ هاى درياچه دهانه ساوالان غالبا در مردادماه كاملا شكسته و آب مى شود. وقتى ما در نيمه اول شهريور ١٣٥٦ قله را فتح كرديم نيمه منجمد بود. دامنه كوه ساوالان با چشمه آب معدنى قطورسويه آغاز مى شودو سپس جاى به جاى مى توانى سياه چادرها (اوبه) هاى ايل شاهسون را ببينى. با جامه هاى رنگين زنان و دارهاى قالى بافى و سگانى كه به بلنداى اسبان اند. در نيمه راه قله، در پناهگاهى اتراق كرديم كه پناهگاه آمريكايى ها نام دارد. مى گفتند هيچ گروهى نمى تواند يك نفس از شيب هاى نفسگير كوه بالا رود و يك روزه قله را فتح كند. من بودم و محمد جواهر كلام و فخرى شادفر و اژدر تقى زاده و روانشادان تقوى و ايراهيم تقى زاده. جواهر كلام بعدها به كار ترجمه و تحقيق پرداخت و كتاب هاى سودمندى ترجمه كرد، به ويژه در باره مردم عرب در ايران. شادفر هم اكنون در اردوگاه دفاع از حقوق زنان مى رزمد و اژدر تقى زاده هم براى استقلال آزربايجان فعاليت مى كند.وقتى چهل سال پيش بر فراز چكاد بلند آزربايجان رسيديم دوستان ترك، قلعه بابك را به من نشان دادند كه چون شير بچه اى در آغوش ساوالان غنوده است. بعدها در تير ١٣٨١ همراه دوستان و همگام با صدها هزار هويت طلب ترك قلعه بابك را هم زيارت كردم. در شهريور ٥٦ از تهران با اتوبوس به اردبيل رفتيم . جاده قزوين و منجيل و رشت و انزلى به سوى آستارا و سپس گردنه پيچاپيچ حيران. شبى را در اردبيل مانديم و در يك بامداد نيمه گرم تابستانى به سوى آبگرم قطورسويه راه افتاديم، تنى به آب معدنى زديم و از آن جا به سوى ساوالان پرشكوه راه افتاديم. اگر از سده هاى نخست بعد از اسلام بگذريم نمى دانم در قرون اخير آيا هيچ عربى – جز من و جواهر كلام- به اين چكاد بلند رسيده است؟ اما سال ٥٦ آغاز شكستن يخ هاى استبداد شاهنشاهى هم بود؛ يك ماه و اندى پس از صعود ساوالان، شب هاى دهگانه انستيتو گوته بود كه بوى انقلاب مى داد وبعد شورش حاشيه نشينان خارج از محدوده تهران و تظاهرات دى ماه قم. برخى از اهل فن اين سه رويداد را به عنوان عوامل آغاز انقلاب بهمن ٥٧ مى دانند.
